Akıllı evler dendiğinde Jetgiller çizgi filminin etkisi ile yalnızca gelecekte gerçekleşebileceğini hayal ettiğimiz füturistik senaryolar aklımıza gelse de, ilk akıllı ev çok uzun zaman önce kullanıcıları ile buluşmuş. Gelin, Berlin Teknik Müzesindeki “Ağ Sergisi”ne gidelim. Bu sergide gösterimde olan bir akıllı ev örneği bize 1912 senesinde geniş evler, oteller ve devlet dairelerinde kullanılan bir çağrı butonu düzeneğini anlatıyor. Bu buton sayesinde servis elemanları hangi odadan çağrı aldıklarını anlayabiliyordu. Yani bu akıllı ev senaryosu kullanıcılarına gelişmiş bir iletişim sağlıyordu.

Yine aynı müzede 1922 tarihli Buston Keaton’ın yaratttığı “The Electric House” isimli sessiz film, izleyicilerine ev otomasyonlarının sunacağı rahatlığı anlatırken tüm evin kontrolden çıkması ile seyrini komediye çeviriyor. Sanki günümüz akıllı ev kullanıcılarının duyduğu endişeler mizahi bir bakış açısı ile ekrana daha o tarihlerde yansımış.

Saydığımız bu iki akıllı ev örneği, o günün varolan teknolojileri ile insanların ev yaşamını kolaylaştırmak ve iletişimi arttırmak amacıyla kullanıma geçirilmiş ya da prototiplenmiş. 1995 senesinde ABD’de sansasyon yaratan, Bill Gates’in Seattle’daki akıllı mansiyonu ise o dönemde tüm haberlerde yer bulmuş, ihtişam ve kişiselleştirilmiş konforun simgesi haline gelmiştir.¹ Aslında akıllı evlerin giderdiği bu temel ihtiyaçlar değişmeksizin yıllar içerisinde gelişen teknoloji ve iletişim alt yapısı sayesinde akıllı evler de evrimleşerek daha çok gündelik hayatımızda yer almaya başladı. Hatta daha geniş bir bakış açısıyla “akıllı şehirler” konseptine bağlanarak enerji tasarrufu ve evde bakım gibi sağlık odaklı faydalar da sağlamaya başladı.

Günümüz perspektifinden akıllı evleri şu şekilde tanımlayabiliriz: Ev içindeki bir ağ bağlantısı üzerinden farklı görevleri yerine getirmek için kullanılan akıllı cihazların veri paylaşarak ev ahalisine hizmetler sunması. Bu hizmetler genelde dört ana kategoride toplanıyor: İletişim ve Eğlence Sistemleri, Güvenlik Sistemleri, Ev Otomasyonu ve Akıllı Ev Aletleri. Bu sistemlerin olmazsa olmazları ise akıllı cihazlar, bir ağ altyapısı ve tüm bu cihazların otomasyon ve kontrolünü sağlayan yönetim ünitesidir.

Akıllı evlerdeki tüm bu parçalar bütününe bir üst düzeyde akıl katan ise günümüzde sıklıkla konuşulan 5G ve bulut teknolojileri sayesinde daha da hızlı ve etkin hale gelmiş olan yapay zeka uygulamalarıdır. Yapay zeka uygulamaları akıllı ev üreticilerine kullanıcıların davranışlarına dair verileri anlık olarak göndererek onlara daha da kişiselleştirilmiş hizmetler sunmaya başlamıştır. Mesela evinizin garajına girdiğiniz anda o günkü iş takviminizin yoğunluğundan oldukça stresli bir gün geçirdiğinizi anlayan ev sisteminiz size en sevdiğiniz müzik ve ışık ambiyansı eşliğinde moralinizi yükseltecek bir film seçmiş olacaktır. Tabii o sırada ev işlerinin halihazırda akıllı süpürgeniz ve akıllı çamaşır makinanız tarafından tamamlanmış olduğunu belirtmemize gerek bile yok. Üstelik tüm bu ev işleri tam da enerji ağlarının en uygun fiyatları sunduğu saatler içerisinde yapıldı ve  faturalarınızda ciddi avantajlar sağladınız.

Ancak tüm bu faydalardan yararlanabilmeniz için özel yaşamınız ile ilgili verileri akıllı ev üreticileri ile paylaşmanız gerekecek. Bu da tüketiciler tarafında veri gizliliği ve verilerin güvenliği konusunda ciddi soru işaretlerine sebep oluyor. Ne yazık ki kullanıcıların sağladıkları faydalar ile ödedikleri veri gizliliği bedeli dengesinde çok hassas bir çizgi var. Şimdiden kullanıcılarının arkasından onları tatlı tatlı çekiştiren ev aletlerinin birbirlerine gönderdikleri mesajlar mizah köşelerine konu olmuş durumda.

Diğer yandan akıllı ev düzenini oluşturabilmek için yapılması gereken yatırımın büyüklüğü de kullanıcıların daha dirençli kalıp sağlayacakları faydaları bir de maliyet ekseninden sorgulamalarına sebep veriyor.

İnovatif kişilik özellikleri taşıyan tüketiciler akıllı evlerdeki bu gelişmeleri heyecan ile karşılarken, bazı tüketicilerin evlerinin kontrolünü kaybetmekten ve teknik personele sistem güncellemeleri için bağlı olmaktan yaşadıkları kaygı da azımsanacak gibi değil.

Akıllı evleri bir statü simgesi teknolojik arzu nesnesi olarak daha uzun yıllar konuşmaya devam edeceğiz. Akıllı evler de değişen ve güncellenen teknoloji sayesinde gelişen fonksiyonlar ile donanıp sakinlerinin pek çok ihtiyacını ön görerek karşılayacak ve her gün Jetgiller kehanetlerinin bir diğerini hayata geçirecekler.

Referans:

¹ https://www.digitaltrends.com/home/the-awesome-technology-inside-bill-gates-mansion/