2022’de sosyal ticaret trendlerini yönlendiren en önemli faktörlerin başında tüketicilerin etkileşim kurma, teknolojiden yararlanma ve geçimlerini sağlama şekilleri yer alıyor. Araştırmalar ve en iyi sosyal platformların analiz sonuçları, pazarlamacıların sosyal medyada hedeflerine ulaşmasında görsel içeriklerin metin tabanlı gönderilere göre daha fazla etkili olduğunu gösteriyor^[1]. İnternet kullanıcılarının neredeyse tamamının (%91.9)^[2] her hafta herhangi bir video izlemesi, en kritik ve popüler görsel içeriğin “Video” olduğunu kanıtlıyor; bir diğer deyişle web aramalarından canlı yayınlara kadar yeni nesil alışveriş yapanların satın alma kararlarını en çok etkileyen unsur “Video” demek mümkün. Video türlerine bakarsak; İnternet kullanıcılarının %51.4’ü müzik; %37.1’i komedi, meme, viral; %31.3’ü “Nasıl Yapılır (How To)?”; %30.4’ü canlı yayın; %29.8’i eğitim; %27.7’si ürünlerin yorumu; %28.5’i spor/öne çıkanlar; %27.4’ü ise oyun videolarını izliyor^[3]. Tüm bu istatistikler, videonun sosyal ticaret başta olmak üzere dijital ticaret ekosisteminin ana pazarlama aracı olacağını gösteriyor.

2022’nin sosyal ticaret eğilimlerine baktığımızda aşağıdaki ana alanlarda yükseliş yaşanacağı öngörülmektedir^[4].

1- Yaratıcı Ekonominin Büyümesi

Sosyal ticaret, e-ticaret kadar hızlı büyüyor ve 2023’te büyüme açısından e-ticareti bile geçebileceği tahmin ediliyor. Sosyal ticaretin daha çok içerik etrafında gelişmesi, 2022 sosyal medya trendlerini de kapsıyor. Sadece influencer’ların değil, kendi ilgi ve hobileri ile ilgili güvenilir, eğlenceli ve beğenilen içerikler üretenlerin sayısı da giderek artıyor. Influencer Marketing Hub tarafından yürütülen araştırmaya göre, artık 50 milyon kişi kendilerini sosyal ağlarda yaratıcı olarak görüyor^[5]. Öyle ki, markaların ve içerik üreticilerinin en büyük hayallerinin “tüketicilerin sosyal ağlarda markayı keşfettikten sonra satın alma sürecine en hızlı şekilde geçmeleri ve mutlu bir şekilde süreci tamamlamaları” olduğu görülmekte. İşte bu nedenle, sosyal ticareti cazip hale getiren nokta; platformların sunduğu özellikler ile bir etkileyicinin (influencer) bir marka hakkında kendi içeriğini oluşturmasını, ardından bu içeriği doğrudan bir ürün sayfasına bağlamasını ve normalde alışveriş niyeti ile gelmeyen tüketiciyi satın almaya etkin bir şekilde yönlendirmesini mümkün kılması oluyor^[6]. Böylelikle etkileyiciler (influencer’lar), takipçileri ile markalar arasında bağ kurmak için oluşturduğu sponsorlu ya da işbirliği içerikleri sayesinde para da kazanabiliyorlar.

Başarılı yaratıcıların oranı artarken aynı zamanda belirli ilgi alanlarında güvenilen içerik üreticilerine yönelen tüketicilerin sayısı da katlanarak artıyor. Bireylerin en sevdiği medya karakteriyle arasında kurduğu tek yönlü duygusal/davranışsal bağı ifade eden, daha çok yorumlamalar ve fikirler üzerinde gerçekleşen etkiye parasosyal ilişki/parasosyal etkileşim deniyor^[7]. Parasosyal ilişki nedeni ile tüketicilerin kendilerini etkileyen kişileri veya influencer’ları güvenilir bir danışman/uzman olarak görmeleri, özellikle sosyal medyada satın alma niyetini önemli ölçüde tetikliyor^[8]. Bu durumu, her beş kişiden birinin influencer’ları takip etmesi, dört kişiden birinin de influencer’ların paylaştığı videoları ya da vlog izlemesi açıklıyor^[9]. Yaşa göre baktığımızda ise, 16-24 yaş arası internet kullanıcılarının üçte biri, 24-35 yaş arası kullanıcıların dörtte biri influencer’ları takip ediyor^[10].

Etkileyiciler, markalar ve tüketiciler arasında oluşan “alışveriş etkileşimi ve duygusal dönüşüm”, sosyal ticaretle birlikte yaratıcı ekonominin büyümesi anlamına geliyor. Ancak yaratıcı ekonomi büyürken, içerik üreticilerinin özgünlüklerini ve doğallıklarını da kaybetmemesi gerekiyor; çünkü bu değerler etkileşimi ve güveni arttıran en kritik faktörlerin başında geliyor. Özgünlüğün korunabilmesi için içeriklerde markaların herhangi bir reklam/satış baskısı yapmaması gerektiğini söylemekte fayda var.

2. Mobil Uygulama İçi Satın Almanın Güçlenmesi

Mobil araçlar, günlük hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline geldi. Uyanık kaldığımız sürenin dörtte birinden fazlasını yani 4 saat 48 dakikasını akıllı telefonlarda geçiriyoruz. Bu zamanın neredeyse tamamını (%92.5) mobil uygulamalarda harcıyoruz. Uygulamalarda kitap okumaktan oyun oynamaya, video izlemekten müzik dinlemeye kadar birçok aktiviteyi eş zamanlı yapabiliyoruz. Alışveriş uygulamalarının artması, uygulamaların sunduğu fırsatların cazip ve satın alma sürecinin kolay olması vb. gelişmeler ile mobil alışveriş doğal olarak ivme kazanıyor. Özellikle 18-54 yaş grubu çevrimiçi alışveriş yapanların üçte birinin alışverişlerini mobil telefonlarından yapması; tüketim ürünlerinin mobil telefonlardan yapılan alışverişlerin yarısından fazlasını oluşturması (%60), ^[11] Y ve Z kuşağının yarısının uygulama içi alışverişi tercih etmesi^[12] vb. veriler, bu gelişmenin daha da hızlanacağını kanıtlıyor.

Bir kullanıcının mobil cihazlarda alışveriş sepetini terk etme oranının yüksek ve sosyal medyada gezinirken bir web sitesine gitme isteğinin düşük olduğunu düşünürsek; uygulama içi ödeme çözümlerinin sunulması alışveriş yapma eğilimini oldukça arttırmaktadır. Bu durumu, tüketicilerin yarısından fazlasının (%56) çevrimiçi alışverişlerde çeşitli ödeme yöntemleri görmek istediğini belirtmesi destekliyor^[13]. Bu beklentiyi en üst düzeyde karşılamak için platformlar kendi ödeme çözümlerini yaratıyor. Örneğin TikTok, kullanıcılarının işlem ve davranışlarını analiz ederek markalara hedef kitlelerinin tercihleri ve harcama alışkanlıkları ile ilgili bütünsel bir sistem sunan TikTok Pay’i piyasaya sürdü^[14].

Hızlanan dijitalleşme, internet bağlantısı zayıflığı nedeni ile web sitesi veya mobil uygulama içinde en kısa bekleme süresine bile toleransı neredeyse yok etti. Dolayısı ile bağlantı hızı, her türlü çevrimiçi ticarette en yeni savaş alanlarından birisi haline geldi. Wunderman Thompson Geleceğin Alışverişçisi Araştırması’na (2021) göre, her beş tüketiciden dördünün fikir ve ilham arayışının ilk aşamasından son işlemi gerçekleştirmeye kadar çevrimiçi alışveriş yolculuklarının olabildiğince hızlı hale gelmesini istemesi, hız konusunun önemini ortaya koymakta. Bu durum sadece genç kitlenin zaman odaklı olmasından kaynaklanmıyor, şaşırtıcı bir şekilde 55 yaş ve üzeri grubun her dört üyesinden üçü de (%71) hızlılık istiyor^[15]. Hızlı olunması, sadece satın alma sürecinde beklenmiyor; aynı zamanda  tüketicilerin %30’u ise çevrimiçi siparişlerinin 24 saat içinde teslim edilmesini istiyor. Bu hızlı alışveriş “Sıkıştırılmış Ticaret” olarak tanımlanıyor, yani tüketicilerin ilham aramadan satın alma işleminin tamamlanmasına kadar geçen sürenin daralmasını ifade ediyor^[16]. Tüm bu beklentilerin artması ile teknolojik altyapı için çalışmalar hız kazandı, dolayısı ile mobil bağlantılardaki ortalama indirme hızı 2020 yılına göre üçte bir oranında arttı. Dünyadaki mobil internet kullanıcılarının yarısından fazlasının artık saniyede 29 megabiti (Mbps) aşan veri bağlantı hızından yararlanması “Sıkıştırılmış Ticaret”i dolayısı ile uygulama içi satın almayı besliyor^[17].

3. Canlı Yayın Ticaretinin Oyun Değiştiriciliği

Sosyal ticaretteki yükseliş artarak devam etse de, satın alma sürecinde ürünü bizzat deneyimleme imkanı hala oldukça kritik. Çevrimiçi alışveriş yapanların normalde yüz yüze satış temsilcileri ile görüşme imkanı olmadığından, canlı yayın etkinlikleri e-ticarette kuralları yeniden belirliyor^[18]. Eğlendirmek ve etkileşim sağlamak için yapılan canlı yayınlar; bir ürünü tanıtma ve değerlendirme, ürünle ilgili soruları cevaplama ve ürünü canlı deneyimleme imkanı da vererek canlı alışverişe dönüşüyor. Çin’in tüm dünyaya öncü olduğu bu trend, 2020’den 2021’e hacimsel olarak iki kattan fazla artış gösterdi^[19]. Bu durum, “alışveriş eğlencesi-shoppertainment” için zaten geniş ve çeşitli bir kitlenin olduğunu gösteriyor. Günümüzde canlı yayınların, platformlardaki en popüler özellik haline geldiğini söylemek doğru olur. Globalde en çok izlenen canlı yayın platformları TikTok, YouTube, Amazon App ve Facebook olarak sıralanıyor. Videonun, internet kullanıcılarının ilk tercih ettiği içerik türü olduğunu düşünürsek; video-alışveriş- eğlence-gerçek deneyimi bir arada sunan canlı yayınların sosyal medyanın gözde trendi haline gelmesi çok doğal bir durum. Yapılan araştırmalar tüketicilerin canlı yayınlara olan ilgisini birçok yönden destekliyor: “Tüketicilerin %46’sı satın almadan önce ürün videolarını izlemek istediğini belirtiyor. Tüketicilerin yarısından fazlası (%61) canlı yayınları izlediğini ve 2022 boyunca daha fazla izleyeceğini (%53), yarısına yakını ise (%41) mobil uygulama içi alışveriş özelliğini kullandığını ve daha fazla kullanacağını (%46); neredeyse üçte biri canlı yayınlarda yorum yaptığını veya etkileşime girdiğini, satın alma deneyimlerini ve ürün yorumlarını paylaştığını, canlı chat kullandığını ve 2022’de tüm bu sosyal özellikleri daha fazla kullanacağını belirtiyor^[20].

Özellikle Çin başta olmak üzere Asya ülkelerinde canlı yayın ticareti oldukça popüler ve her gün canlı yayınlar aracılığı ile milyonlarca ürün satılıyor. Ekim 2021’de sadece bir günde, Çin’in en iyi canlı yayıncılarından ikisi, Li Jiaqi ve Viya, 3 milyar dolar değerinde ürün satışı gerçekleştirdi. Bu, Amazon’un ortalama günlük satışlarının kabaca üç katına denk geliyor ve bu bize sosyal ticaretten öte canlı yayın ticaretinin gücünü gösteriyor^[21]. Teknoloji, fitness, moda, güzellik veya ev dekorasyonu gibi sektörler için çok popüler olan canlı alışveriş ticaretinin sadece Çin’de 2022’de 480 milyar dolara ulaşması bekleniyor^[22]. Çin’de alışveriş ve eğlence arasındaki güçlü bağ, canlı alışverişin neredeyse kendiliğinden ortaya çıkmasını sağladı. Canlı alışverişin sosyal ticaretin yükselen yıldızı olmasında, satın alım sürecindeki en kritik faktörlerden biri olan gerçek deneyimi de sunması ve bu sayede tüketicinin güven duygusunu tatmin etmesinin büyük bir payı var. Dolayısı ile canlı yayın izleyicilerinin %71’i sosyal medyada bir şeyler satın aldı ve %48’i 2022’de platform içi alışveriş özellikleri aracılığıyla daha fazla satın almayı bekliyor^[23]. Canlı yayın izleyenlerin %47’si arkadaşlarına yeni ürünleri söylediklerini, %45’i ürünler hakkındaki yorumlara güvendiklerini, %42’si hızlı karar verdiklerini, %35’i reklamını gördükleri ürünleri satın almayı düşündüklerini, %23’ü ise topluluğa katılmak için satın alım yaptığını belirtiyorlar^[24].

Sosyal ticaretteki influencer etkisinin canlı yayın ticaretinde de aynı şekilde baskın olduğu görülüyor. Bu durumun bir sonucu olarak; influencer tarafından sunulan canlı yayınları izleyen kişilerin %70’i önerilen ürünleri satın alma olasılığının “yüksek” olduğunu söylüyor^[25]. Markalar, Key Opinion Leader (KOL) olarak anılan fikir liderleri ile canlı yayında ürünlerini tanıtarak anlık satışlar yapabiliyorlar. Örneğin, bir fikir liderinin alışveriş merkezinde bir mağazaya giderek ayakkabı, elbise, takı, vb. gibi tekstil ürünlerini veya hızlı tüketim ürünlerini (çikolata, kahve, vb.) bizzat deneyerek canlı yayında tüketiciye göstermesine fırsat sunan bu model, hem fiziksel hem sosyal ticareti birleştirerek tüketiciye görerek satın alma fırsatı sunuyor. Özellikle canlı yayında sağlanan anlık indirimler ve ayrıcalıklı teklifler satış gücünü de artırıyor. Avrupa ülkelerinde de ilginin artmaya başladığı bu satış modeli, daha fazla müşteriye ulaşma imkanı sunması, kolay ve pratik olması, müşterilere yakından ve gerçek inceleme fırsatı sunması, satın almak için güven duygusunu artırması, markaların ürünleri için stüdyo, fotoğraf, video gibi çekim maliyetlerini azaltması vb. özelliklerinden dolayı sosyal ticaretin gelecekte “KOL-Commerce/KOL-Ticaret” odaklı olacağını şimdiden gösteriyor. Canlı yayında satın almalarda, ürünler her açıdan incelenerek satın alındığı için iade oranları azalıyor, dolayısı ile markalar canlı yayın satışı yoluyla %30’a varan dönüşüm^[26] oranları elde ediyor. Bu nedenle şirketlerin %81’i satışları artırmak için canlı yayına yapılan yatırımı artırmayı veya sürdürmeyi planlıyor^[27].

4. Sanal Gerçeklik (VR), Artırılmış Gerçeklik (AR) , Metaverse, NFT Yükselişi

Pandeminin azalması ile birlikte fiziksel mağaza içi alışverişe olan ilginin yeniden artması ve çevrimiçi alışkanlıkları sürdürme isteği, AR/VR teknolojilerine talebi artırdı. Çünkü bu teknolojiler sayesinde, markalar mağaza içi alışverişi çevrimiçi dünya ile birleştirerek tüketicilerin deneyimleme isteklerini sanal ortamda gerçek bir şekilde tatmin etmesini sağlıyor ve keyifli bir satın alma deneyimi yaşatıyor. Bu nedenle 2022 boyunca AR/VR dalgasının artacağı ve tüketicinin bunu hızla benimseyeceği tahmin ediliyor. Çevrimiçi tüketici kitlesinin çoğunluğunu kapsayan Y ve Z kuşağının üçte biri alışverişte AR (Artırılmış Gerçeklik)/VR (Sanal Gerçeklik) özelliklerini kullanması^[28], her beş tüketiciden birinin ise çevrimiçi alışverişte ürünleri denemek için AR teknolojisi sunulmasını istemesi ile öngörüler gerçek oluyor. Sadece sanal gerçekliğe yapılan harcamaların 2020’deki 17 milyar dolarlık değerinin 2026’ya kadar 184 milyar dolara çıkması bekleniyor^[29].

Müşterinin satın almadan denemesine imkan tanıyarak büyük bir e-ticaret sorununu çözen AR/VR, alışveriş deneyiminin vazgeçilmez bir parçası haline geliyor. Dolayısı ile platformlar AR/VR teknoloji özelliklerini hızlıca kullanıma sunmaya başladılar. Snapchat, artırılmış gerçekliği ilk uygulayan platformlardan birisi iken, Facebook ve Pinterest de bu özelliği alışveriş deneyimlerine ekledi^[30]. Böylelikle markalar daha uygun maliyetlerle ve daha kolay bir şekilde AR/VR içerik oluşturma imkanına sahip olacaklar. 2022’de, kısa süreli AR hikâyeleri yayınlamak veya ürünlere dayalı Instagram filtreleri geliştirmek için AR deneyimlerini sosyal medya akışlarına dâhil etme uygulamalarının popülerliği giderek artacak^[31]. Örneğin; güzellik markası Sephora, müşterilerinin en uyumlu fondöten tonunu seçmelerine yardımcı olmak için mağaza içi AR teknolojisi kullanıyor^[32]. Konu lüks kategorisindeki bir ürünün satın alınmasına gelince, müşteri ürünü daha detaylı bir şekilde incelemek istiyor. Bu nedenle markaların teknolojik yetenekleri sunması oldukça önemli; çünkü neredeyse her üç tüketiciden biri (%30)^[33] VR testini bir sosyal ticaret deneyiminde “olması gereken” ilk 10 özellik olarak tanımlıyor. Örneğin; Prada ve Farfetch, Snapchat’in AR araçlarını kullanan ilk markalar arasında yer alıyor, böylece kullanıcılar kıyafet ve aksesuarları deneyebiliyorlar. Ayrıca, tüketiciler markayı daha az tanıyorsa, satın alma sürecinde sanal açık artırmalar, canlı grup sohbetleri, VR testi ve canlı yayınlar gibi özelliklerin sunulmasına daha fazla önem veriyorlar^[34].

Geçtiğimiz yıldan beri adını sıkça duyduğumuz Metaverse, “sanal hayat ile gerçek hayatı birleştiren ve herkes için sonsuz yeni oyun alanları yaratmayı amaçlayan bir sanal gerçeklik yapısı” olarak tanımlanıyor. İnternetin yerini alan Metaverse, fiziksel ve dijitalin yakınsaması yoluyla hayatımızı daha kolay ve daha bağlantılı hale getiriyor. Metaverse aynı zamanda gerçek zamanlı 3D yazılım kullanan internet ve sosyal ağların bir sonraki evrimi olarak düşünülebilir. Metaverse aslında çok da fütüristik bir durum değil çünkü zaten birçok yönden metaverse dünyasında olduğumuzu söylesek yanlış olmaz. Pandemi sırasında Zoom’da arkadaşlarımızla ve ailemizle geçirdiğimiz zaman, Minecraft’ta yapılan mezuniyetler ve Animal Crossing’e taşınan düğünler, akıllı gözlüklerle tarihi ve turistik yerlerin gezilmesi vb. AR/VR teknolojileri hayatımızda daha fazla yer edindikçe biz de Metaverse’de daha fazla yerimizi alacağız^[35]. Metaverse ayrıca modern alışveriş deneyiminde önemli bir rol oynayacak; çünkü sınırların olmadığı Metaverse alışveriş deneyimi, bir müşterinin sanaldaki hareketlerini, satın alma geçmişini, ilgilerini ve demografik profilini takip edebilme imkanı sağlıyor. Dolayısı ile Metaverse, müşterilere daha kişiselleştirilmiş ürün önerileri sağlamak ve satın almalarını teşvik etmek için fırsatlar sunuyor. Alışverişin mekan ve zamandan bağımsız olduğu Metaverse alışveriş deneyimi, alışveriş yapanların sanal mağazalarda dolaşmasına, bir 3D soyunma odası aracılığıyla kıyafetleri çevrimiçi ortamda denemesine ve hatta kıyafetlerin nasıl göründüğüne dair 360 derecelik bir görüşe sahip olmasına olanak tanıyor. 2024 yılına kadar küresel Metaverse gelir fırsatının 800 milyar dolara yaklaşacağı tahmin ediliyor^[36]. Dijital ürünlere olan ilginin giderek artıyor olması nedeni ile mobil ödeme sistemlerinin kullanımı da artıyor. Geçtiğimiz yıl her dört kişiden üçü (%71.5) her ay dijital bir içerik satın almış, dörtte biri mobil ödeme yöntemini kullanarak yani 3.82 milyar kişi 6,75 trilyon dolarlık transfer ile dijital ödeme yapmış^[37]. Geçtiğimiz yıldan beri popülerliğini arttıran dijital ürünlerin başında “Değiştirilemez Tokenler” olarak bilinen NFT’ler geliyor. Bu yıl patlama yaşayan NFT’leri duyan kitlenin yarısına yakını (%42) bunları alıp satmanın onlara çok para kazandırabileceğini düşünüyor ve üçte birinden fazlası da (%37) özel içeriğe sahip olmak için bir fırsat olduğunu düşünüyor^[38]. NFT’leri duyan bir tüketicinin eğer özel bir hizmet ve içerik sunulursa çevrimiçi olarak bir ürün satın alma olasılığının %33 daha fazla olduğu belirtiliyor^[39]. İşte bu nedenlerden ötürü küresel olarak, NFT satışları 2020’deki 96 milyon dolarlık hacimden 400 kat artarak 2021’in sonunda 41 milyar dolara ulaştı^[40]. 2026 yılına kadar da 146 milyar dolara yükseleceği öngörülüyor^[41]. Instagram’ın NFT’lerin platformda alım-satım özelliğini sınırlı sayıdaki yaratıcı ve koleksiyonerle test etmeye başlaması; Snapchat ve Twitter’ın NFT özellikler ile ilgili aksiyon almak için planlama yapması NFT’lerin sosyal ticarette ciddi bir pay sahibi olacağını gösteriyor.

5. UGC (User-Generated Content: Kullanıcı Türevli İçerik)’in ve Sosyal Onayın Hakimiyeti

Daha ilgi çekici ve kişiselleştirilmiş alışveriş deneyimi yaratmadaki başarı oranı, sosyal ticaretteki başarı oranını da belirliyor. Bu nedenle sosyal ticaret kapasitesini arttırmak için markaların doğru stratejilerle ilerlemesi gerekiyor. Platformdan alışveriş yapmayı teşvik edecek ayrıcalıklı teklifler (indirim, yeni ürün lansmanı, kupon vb.), kaliteli ürün görselleri ile birlikte altyazı ve ürün açıklamaları, duyuruların Hikaye ve Reels videolarına entegre edilmesi, influencer’lar ile işbirliği, canlı yayın satışları, direkt mesaj ve yorumlarla tüketicilerle etkileşime geçilmesi vb. gibi birçok stratejiyi eş zamanlı uygulamasıyla markalar başarılı bir sosyal ticaret yeteneğine sahip olabilirler. Ancak, kullanıcı tarafından oluşturulan içerik (UGC) ve memnun müşterilerin paylaşımları sosyal onay sayılıyor ve sosyal alışverişin kalbini oluşturuyor;^[42] çünkü sosyal onay günümüz satın alma sürecini tetikleyen en itici güçlerden birisi haline geldi. Sosyal onayın kritikliği araştırma sonuçlarında da çarpıcı bir şekilde görülüyor: “Tüketicilerin yarısından fazlası (%57) etiketlemeler ve doğrudan mesajlar aracılığı ile ürünleri aktif bir şekilde tavsiye ediyor. 45 yaş altı tüketicilerin %65’i sosyal medyada daha fazla öneri ve tavsiye bakıyor. Z kuşağındaki her dört gençten birisi satın alma sürecinde arkadaşlarından ve her beş gençten birisi de influencer ve bloggerlardan etkileniyor”^[43]. 

Sosyal ticarette kullanıcının ürettiği içerik, sosyal onay için en önemli araç haline geldi. Araştırmalarda UGC’nin ürün sayfası dönüşüm oranlarını %64’e kadar artırabileceği ve UGC fotoğraflarının marka tarafından oluşturulan içeriğe kıyasla dönüşüm sağlama olasılığının daha yüksek olabileceği belirtiliyor^[44]. Alışveriş yapanların %70’i markaların iddiaları yerine diğer tüketicilerin görüşlerine güvendiğini, %82’si yerel işletmelerin çevrimiçi yorumlarını okuduğunu, %91’i olumlu yorumların bir markadan satın alma olasılığını artırdığını, %76’sının da aile ve arkadaşlardan gelen öneriler kadar çevrimiçi incelemelere de güvendiğini söylemesi, UGC’nin çevrimiçi alışverişte hakimiyetini artıracağını kanıtlıyor^[45].

7. Konuşarak Ticaret (Conversational Commerce)’in Artan Önemi

Mesajlaşma ve alışverişi birleştirerek tüketicilerin bir markadan alışveriş yapmak için sohbet veya sesli yardım kullanmasını sağlayan Konuşarak Ticaret (Conversational Commerce), bütüncül alışverişin popülerliğini arttırması ile giderek önem kazanıyor. Bu artan ivmenin en önemli nedeninin, fiziksel mağazacılıktaki müşteri danışmanlarından ürünler hakkında bilgi veya satın alma sürecinde destek alma imkanının hala alışveriş deneyiminde kıymetli bir konumda olması diyebiliriz. Alışveriş yapanların yarısından fazlası (%58) başarılı müşteri hizmetleri deneyiminin ve herhangi bir kanalda müşteri hizmetlerine kolay ulaşma imkanının (%54),  satın alma kararını etkileyen en güçlü faktörler olduğunu belirtiyor^[46]. Doğrudan mesaj ile bir promosyon kodu veya indirim sunulması, Facebook Messenger üzerinden bir restoran randevusu alınması, WhatsApp üzerinden bir ürünle ilgili bilgi alınması, “Konuşarak Ticaret” örneklerinden sadece birkaçı. Tüketicilerin yarısına yakını gelecek yıl canlı sohbeti kullanmayı düşünüyor, böylelikle 2022 ve daha sonraki yıllar için “Canlı Sohbet”in sosyal ticaretin lokomotiflerinden birisi olacağı görülüyor^[47]. Özetle, platformlardaki mesajlaşma imkanı, müşteri ilişkilerinde kişiselleştirmeyi ve güçlü bir bağ kurmayı sağlıyor.

8. Sosyal Dinlemenin ve Kişiselleştirmenin Kritikliği

Sosyal ticarette markaların yaptığı üç büyük hata göze çarpıyor. Tüketicilerin yarısına yakını, markaların sosyal medyada sordukları sorulara veya yaptıkları yorumlara yanıt vermediğinden şikayet ediyor ve alakasız ürün ve hizmetlerin tanıtımı ile karşılaşmaktan memnun olmadıklarını bildiriyor; üçte birinden fazlası ise satın alma yaparken ödeme sürecinin kolay ve açık olmasının önemini vurguluyor^[48]. Özetle, “Yorumlara ve Sorulara Kayıtsız Kalma”, “Alakasız Ürün/Hizmet Reklamları”, “Karmaşık Ödeme Süreci” gibi hatalar, müşterilerin kötü ve yorucu bir sosyal alışveriş deneyimi yaşamasına sebep oluyor^[49]. Tüm bu hataların sosyal dinlemeye dayalı olmayan bir sosyal ticaret anlayışının benimsenmesine bağlı olduğu belirtiliyor. Sosyal dinleme, “hedef kitlenin ilgi gösterdiği trendler hakkında bilgi edinme, belirli marka kampanyalarına ilişkin reaksiyonları analiz etme ve rekabette farklılaştırma fırsatları sunan bir sosyal analiz” olarak tanımlanıyor^[50]. Tüketicilerin neredeyse yarısına yakını (%43) rakiplere^[51] kıyasla kendilerini anlayan, beklentilerine cevap veren, isteklerini önemseyen, ihtiyaçlarına göre kişiselleştirilmiş ürün ve hizmetler sunan markalardan alışveriş yaptıklarını belirtiyor. Dolayısıyla, hedef kitlelerinin önemli konularını ve kritik noktalarını keşfetmesi için günümüzde sosyal dinleme, markalar için bir zorunluluk haline geliyor.

Kişiselleştirme de son yıllarda pazarlamanın en önemli ve en çok strateji üretilen konularından biri haline geldi. Markaların yarısına yakını (%42) testler, özel mobil uygulamalar ve birinci/üçüncü taraf davranış verileri sağlayan araçlar aracılığıyla müşterilerine kişiselleştirilmiş ürün önerileri sunmayı ve veri paylaşımını teşvik etmek için de müşteri bilgilerini nasıl kullanacakları konusunda daha şeffaf olmayı (%44) planlıyor^[52]. Ancak burada dikkat edilmesi gereken kritik bir nokta olduğunu çarpıcı araştırma sonuçlarına bakınca anlayabiliyoruz: “Tüketicilerin üçte biri (%33.8) şirketlerin kişisel verilerini nasıl kullandığı konusunda endişeli olduğunu^[53] dolayısı ile “aşırı kişiselleştiren” markaları üç kat daha fazla terk edebileceğini” söylüyor. Bu durumun, iletişimde çok fazla kişisel verinin kullanılması sonucu tüketicilerin markalar tarafından takip edildikleri hissine kapılmalarından kaynaklandığı belirtilmektedir. Sevdikleri markaların ilgili içerik ve teklifler sunmak amacıyla kişisel bilgilerini kullanmasına ise, tüketicilerin %44’ünün hoşgörülü yaklaştığı belirtilmektedir^[54].

9. Sosyal Alışverişte “Buy Now Pay Later (Şimdi Al Sonra Öde)” Dönemi

“Şimdi AL, Sonra ÖDE (Buy Now Pay Later)” trendi küresel olarak çevrimiçi alışverişte yükseliyor. Özellikle Instagram’dan çanta alışverişi yapanların %38’i, ayakkabı ve giyim ürünlerinde çevrimiçi alışveriş yapanların %22’si ve tüm internet kullanıcıların yüzde %17’si bu fırsatı kullanıyor. Bir influencer’ı takip eden her dört takipçiden biri, uluslararası tatil planlaması yapanların ve tüm internet kullanıcılarının beşte biri de herhangi bir faiz olmadan vadeli ödeme imkanı sunulmasının çevrimiçi alışveriş yapma eğilimini arttırdığını söylüyor^[55]. Tüketicilerin ekonomik planlamalarında herhangi bir değişme/zorlama olmadan, anlık ihtiyaçlarını zamanında ve uygun fiyattan almaları için fırsat yaratan “Şimdi Al Sonra Öde” alternatifi, alışveriş yapanların öncelikli tercihlerinden olacak gibi görünüyor.

10. Sosyal Ticarette Güvenilirlik Eşiğinin Aşılması

Yukarıda anlattığımız sosyal ticaret trendlerinin başarısını en derinden etkileyen ve tüketicilerin çevrimiçi olarak araştırsa da fiziksel olarak satın alma eğilimlerinin altında yatan en kuvvetli sebeplerden biri olan “güvenilirlik”, sosyal ticaretin de kilit noktalarından biri haline geldi. Çünkü alışveriş yapanların sosyal ticareti kullanma konusundaki en büyük endişesinin güven ile ilgili olduğu gözlemleniyor. Mevcut sosyal ticaret deneyiminin çeşitli yönlerine duyulan güven eksikliği, henüz sosyal satın alma yapmamış olanları alışveriş yapmaktan alıkoyuyor. Bu nedenle platformlar ve markaların, alışveriş deneyimi boyunca alıcıları korumaya ve satın alma sürecinde güven oluşturmaya odaklanması kritik hale geliyor. Sorunsuz satın alma koruması ve geri ödeme alternatifleri sunmak; ürün kalitesini/gerçekliğini sağlamak için önlemler almak ve güvenilir teslimata odaklanmanın 2022 yılında sosyal ticaretin başlıca öncelikleri arasında yer alacağı görülüyor. Sosyal medyada sürekli ve sınırsız değişim, ticaretin de inanılmaz bir hızda dönüşmesini sağlıyor. Yeni ticaret modelleri çıkarken kusursuz deneyimler için bir sonraki mükemmel ticaret modelinin altyapısı hazırlanıyor. Platformlar sundukları teknoloji odaklı özellikler ile sistemi düzenli olarak güncelliyor. Tüketiciler de markalar da tüm bu yeniliklere ellerinden geldiğince hızlı bir şekilde adapte olmaya çalışıyorlar. Ancak bu bitmeyen ve tahmin edilemeyen bir ticari döngü haline geliyor. Bakalım ileride hangi ticaret modelleri yaratılacak ya da var olanlara neler eklenecek?

^[1] 5 simple ways to increase online sales through social media. https://sproutsocial.com/insights/increase-social-media-sales/

^[2] We Are Social & Hootsuite Digital 2022: Global Overview Report. https://wearesocial.com/uk/blog/2022/01/digital-2022/

^[3] We Are Social & Hootsuite Digital 2022: Global Overview Report. https://wearesocial.com/uk/blog/2022/01/digital-2022/

^[4] Six social commerce trends to watch in 2022. https://www.mediaupdate.co.za/social/151417/six-social-commerce-trends-to-watch-in-2022

^[5] Six social commerce trends to watch in 2022. https://www.mediaupdate.co.za/social/151417/six-social-commerce-trends-to-watch-in-2022

^[6] Six social commerce trends to watch in 2022. https://www.mediaupdate.co.za/social/151417/six-social-commerce-trends-to-watch-in-2022

^[7] Parasosyal Etkileşim Nedir?. https://www.psikolojiagi.com/parasosyal-etkilesim-nedir/

^[8] Social Shopping in 2022: Consumer Behaviors in the Social Shopping Cart. https://sproutsocial.com/insights/data/social-shopping-2022/

^[9] We Are Social & Hootsuite Digital 2022: Global Overview Report. https://wearesocial.com/uk/blog/2022/01/digital-2022/

^[10] We Are Social & Hootsuite Digital 2022: Global Overview Report. https://wearesocial.com/uk/blog/2022/01/digital-2022/

^[11] We Are Social & Hootsuite Digital 2022: Global Overview Report. https://wearesocial.com/uk/blog/2022/01/digital-2022/

^[12] Social Shopping in 2022: Consumer Behaviors in the Social Shopping Cart. https://sproutsocial.com/insights/data/social-shopping-2022/

^[13] We Are Social & Hootsuite Digital 2022: Global Overview Report. https://wearesocial.com/uk/blog/2022/01/digital-2022/

^[14] Six social commerce trends to watch in 2022. https://www.mediaupdate.co.za/social/151417/six-social-commerce-trends-to-watch-in-2022

^[15] Wunderman Thompson The Future Shopper Report 2021 US, Europe, APAC, LATAM & UAE. https://insights.wundermanthompsoncommerce.com/hubfs/NL/2021/The-Future-Shopper-2021-NL.pdf

^[16] Wunderman Thompson The Future Shopper Report 2021 US, Europe, APAC, LATAM & UAE. https://insights.wundermanthompsoncommerce.com/hubfs/NL/2021/The-Future-Shopper-2021-NL.pdf

^[17] We Are Social & Hootsuite Digital 2022: Global Overview Report. https://wearesocial.com/uk/blog/2022/01/digital-2022/

^[18] Six social commerce trends to watch in 2022. https://www.mediaupdate.co.za/social/151417/six-social-commerce-trends-to-watch-in-2022

^[19] Six social commerce trends to watch in 2022. https://www.mediaupdate.co.za/social/151417/six-social-commerce-trends-to-watch-in-2022

^[20] Social Shopping in 2022: Consumer Behaviors in the Social Shopping Cart. https://sproutsocial.com/insights/data/social-shopping-2022/

^[21] Weaving commerce into the fabric of everyday life. https://www.accenture.com/us-en/insights/software-platforms/social-commerce-power-people

^[22] An Overview of Social Commerce for 2022. https://www.publitas.com/blog/an-overview-of-social-commerce-for-2022/

^[23] Social Shopping in 2022: Consumer Behaviors in the Social Shopping Cart. https://sproutsocial.com/insights/data/social-shopping-2022/

^[24] Global Web Index: The latest commerce trends. https://www.gwi.com/reports/commerce

^[25] Social-commerce-is-having-more-than-a-moment. https://www.mytotalretail.com/article/social-commerce-is-having-more-than-a-moment/

^[26] Shopify The Future of Commerce Trend Report 2022. https://www.shopify.com/nz/research/future-of-commerce/future-of-ecommerce

^[27] Shopify The Future of Commerce Trend Report 2022. https://www.shopify.com/nz/research/future-of-commerce/future-of-ecommerce

^[28] Social Shopping in 2022: Consumer Behaviors in the Social Shopping Cart. https://sproutsocial.com/insights/data/social-shopping-2022/

^[29] Bazaar Voice Shopper Experience Index 2022. https://www.bazaarvoice.com/resources/shopper-experience-index-2022/

^[30] Six social commerce trends to watch in 2022. https://www.mediaupdate.co.za/social/151417/six-social-commerce-trends-to-watch-in-2022

^[31] Sosyal ticaret için olmazsa olmaz 5 yöntem. https://worldef.net/sosyal-ticaret-icin-olmazsa-olmaz-5-yontem/

^[32] Global Web Index: The latest commerce trends. https://www.gwi.com/reports/commerce

^[33] Weaving commerce into the fabric of everyday life. https://www.accenture.com/us-en/insights/software-platforms/social-commerce-power-people

^[34] Weaving commerce into the fabric of everyday life. https://www.accenture.com/us-en/insights/software-platforms/social-commerce-power-people

^[35] Six social commerce trends to watch in 2022. https://www.mediaupdate.co.za/social/151417/six-social-commerce-trends-to-watch-in-2022

^[36] Bazaar Voice Shopper Experience Index 2022. https://www.bazaarvoice.com/resources/shopper-experience-index-2022/

^[37] Global Web Index: The latest commerce trends. https://www.gwi.com/reports/commerce

^[38] Global Web Index: The latest commerce trends. https://www.gwi.com/reports/commerce

^[39] Global Web Index: The latest commerce trends. https://www.gwi.com/reports/commerce

^[40] NFTs ballooned to a $41 billion market in 2021 and are catching up to the total size of the global fine art market. https://markets.businessinsider.com/news/currencies/nft-market-41-billion-nearing-fine-art-market-size-2022-1

^[41] Non-fungible Token (NFT) Market by Application and Geography – Forecast and Analysis 2022-2026. https://www.technavio.com/report/non-fungible-token-nft-market-industry-analysis?

^[42] Instagram shopping: How to set up a store that attracts more customers. https://sproutsocial.com/insights/instagram-shopping/

^[43] Wunderman Thompson The Future Shopper Report 2021 US, Europe, APAC, LATAM & UAE. https://insights.wundermanthompsoncommerce.com/hubfs/NL/2021/The-Future-Shopper-2021-NL.pdf  

^[44] What is UGC? The complete guide to user-generated content. https://www.bazaarvoice.com/blog/the-complete-guide-to-ugc/

^[45] What is UGC? The complete guide to user-generated content. https://www.bazaarvoice.com/blog/the-complete-guide-to-ugc/

^[46] Shopify The Future of Commerce Trend Report 2022. https://www.shopify.com/nz/research/future-of-commerce/future-of-ecommerce

^[47] Shopify The Future of Commerce Trend Report 2022. https://www.shopify.com/nz/research/future-of-commerce/future-of-ecommerce

^[48] Three-Things-Brands-Get-Wrong-With-Social-Commerce. https://media.sproutsocial.com/uploads/2021/11/Three-Things-Brands-Get-Wrong-With-Social-Commerce.pdf

^[49] Three-Things-Brands-Get-Wrong-With-Social-Commerce. https://media.sproutsocial.com/uploads/2021/11/Three-Things-Brands-Get-Wrong-With-Social-Commerce.pdf

^[50] 5 simple ways to increase online sales through social media. https://sproutsocial.com/insights/increase-social-media-sales/

^[51] 5 simple ways to increase online sales through social media. https://sproutsocial.com/insights/increase-social-media-sales/

^[52] Shopify The Future of Commerce Trend Report 2022. https://www.shopify.com/nz/research/future-of-commerce/future-of-ecommerce

^[53] We Are Social & Hootsuite Digital 2022: Global Overview Report. https://wearesocial.com/uk/blog/2022/01/digital-2022/

^[54] Shopify The Future of Commerce Trend Report 2022. https://www.shopify.com/nz/research/future-of-commerce/future-of-ecommerce

^[55] Global Web Index: The latest commerce trends. https://www.gwi.com/reports/commerce